ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η/Υ

Image courtesy of Grant Cochrane at FreeDigitalPhotos.net

Στην σύγχρονη κοινωνία της πληροφορίας το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας βρίσκεται αντιμέτωπο με νέες προκλήσεις : καλείται να προστατεύσει τον δημιουργό ενός πρωτοτύπου έργου, ενθαρρύνοντας την δημιουργικότητα, τη στιγμή που τα νέα τεχνολογικά μέσα επιτρέπουν την δημιουργία, τη διάδοση, την αναπαραγωγή, την αποθήκευση και αντιγραφή έργων με νέες ψηφιακές μεθόδους.

Συχνά, ο δημιουργός ενός προγράμματος Η/Υ, που είτε ως ανεξάρτητος προγραμματιστής έχει δημιουργήσει το πρόγραμμα, είτε  όντας μισθωτός στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης, δεν γνωρίζει πώς να προστατεύσει τα πνευματικά του δικαιώματα και ζητάει νομική βοήθεια μόνο σε περίπτωση που προκύψει διαφωνία  σχετικά με την πατρότητα ή όταν υφίσταται κάποια προσβολή των δικαιωμάτων του όπως για παράδειγμα, αντιγραφή και εκμετάλλευση του προγράμματος από τρίτο πρόσωπο χωρίς άδεια.

Το πιο φρόνιμο είναι, όταν ακόμη ο δημιουργός είναι στα πρώτα στάδια του σχεδιασμού, να έχει φροντίσει να ενημερωθεί ώστε να γνωρίζει τα δικαιώματα του και να έχει προβεί στις κατάλληλες ενέργειες ώστε αν υπάρξει στο μέλλον οποιαδήποτε αμφισβήτηση των δικαιωμάτων του ή προσβολή τους να μπορέσει να αμυνθεί αποτελεσματικά.

Πολύ σημαντική είναι η νομική καθοδήγηση όταν η  δημιουργία ενός προγράμματος Η/Υ γίνεται με συνεργασία περισσότερων προσώπων, ακόμη και στην περίπτωση που πρόκειται για συγγενείς, φίλους, συναδέλφους, ώστε να υπογράψουν το κατάλληλο συμφωνητικό όπου θα διευκρινίζονται τα δικαιώματα του καθενός στο  έργο ανάλογα με την συμβολή του.

Το ζήτημα της προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε λογισμικό (πρόγραμμα Η/Υ, πρωτότυπη εφαρμογή για χρήση σε Η/Υ…) είναι αρκετά περίπλοκο. Ζητήματα όπως  αν πρέπει ή όχι να απονέμονται διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε προγράμματα Η./Υ ή αρκεί η προστασία τους με το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας αντιμετωπίζονται τελείως διαφορετικά σε Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική.

Μερικά από τα πιο βασικά ερωτήματα που μπορεί να απασχολούν όσους ενδιαφέρονται για την δημιουργία και την προστασία μια εφεύρεσης που εφαρμόζεται σε Η/Υ είναι τα εξής:

Πώς μπορεί ο δημιουργός ενός προγράμματος Η/Υ να κατοχυρώσει τα δικαιώματα του σε αυτό;

      Στην Ελλάδα, τα προγράμματα Η/Υ θεωρούνται έργα λόγου και ο δημιουργός τους προστατεύεται με τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας του Ν. 2121/93,  που ενσωμάτωσε  στην ελληνική έννομη τάξη την Οδηγία 250/91 για τη νομική προστασία των προγραμμάτων Η/Υ.

       Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο δημιουργός του προγράμματος κατοχυρώνει το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας σ’ αυτό με την δημοσίευση του, αυτοδικαίως, χωρίς να χρειάζεται να προβεί σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια. Σύμφωνα με το αρ. 10 παρ. 2 ν. 2121/1993 «τεκμαίρεται ως δικαιούχος της πνευματικής ιδιοκτησίας σε σε προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών ή σε οπτικοακουστικά έργα το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, του οποίου το όνομα ή η επωνυμία εμφανίζεται πάνω στον υλικό φορέα του έργου κατά τον τρόπο, που συνήθως χρησιμοποιείται για την ένδειξη του δικαιούχου».

      Αν έπειτα υπάρξει οποιαδήποτε αμφισβήτηση της πατρότητας ή οποιαδήποτε προσβολή των δικαιωμάτων του, μπορεί ο δικαιούχος έχοντας ως απόδειξη την βέβαιη χρονολογία κατά την οποία δημιουργήθηκε η εφαρμογή, να στραφεί κατά του προσβολέα και να ζητήσει άρση προσβολής, παράληψης της στο μέλλον και αποζημίωση. Προκειμένου να αποδεικνύεται η βέβαιη ημερομηνία δημιουργίας του προγράμματος πολλές φορές συνίσταται ο δικαιούχος να προβεί σε πράξη κατάθεσης του σε συμβολαιογράφο (σε μορφή cd) ή ακόμη και να το ταχυδρομήσει  με συστημένο γράμμα στον εαυτό του, χωρίς να το ανοίξει ποτέ, παρά μόνο σε περίπτωση που υπάρξει αμφισβήτηση των δικαιωμάτων του. Έτσι λοιπόν, αν χρειαστεί ο δικαιούχος να αποδείξει την πατρότητα του στο πρόγραμμα  και να ζητήσει αποζημίωση πχ για αντιγραφή του  από τρίτο πρόσωπο χωρίς άδεια, θα  αποδειχθεί ότι το δημιούργησε πρώτος βάσει της ημερομηνίας που έγινε η πράξη κατάθεσης στο συμβολαιογράφο ή της ημερομηνίας που στάλθηκε το συστημένο γράμμα.

Πότε προστατεύεται με τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας ένα πρόγραμμα Η/Υ;

      Το πρόγραμμα Η/Υ, Θα πρέπει να είναι πρωτότυπο, δηλαδή «πρέπει να είναι αποτέλεσμα προσωπικής πνευματικής εργασίας του δημιουργού του» (άρθρο 1 § 3 ν. 2121/93). Το ίδιο ισχύει εξάλλου για οποιαδήποτε έργο προκειμένου να προστατεύεται από το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας.

Τι ακριβώς προστατεύεται με τις διατάξεις του Ν. 2121/93 σχετικά με την δημιουργία προγράμματος Η/Υ;

    Αντικείμενο του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας είναι  τα προγράμματα Η/Υ καθώς και το προπαρασκευαστικό υλικό του σχεδιασμού τους. Ούτε στο νόμο ούτε στην οδηγία βρίσκουμε πουθενά ορισμό του προγράμματος Η/Υ, για να μην είναι περιοριστικός στο μέλλον. Το άρθρο 2 § 3 ν. 2121/93 ορίζει ότι  «η προστασία παρέχεται σε κάθε μορφή έκφρασης ενός προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι ιδέες και οι αρχές στις οποίες βασίζεται οποιοδήποτε στοιχείο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, περιλαμβανομένων και εκείνων στις οποίες βασίζονται τα συστήματα διασύνδεσής του, δεν προστατεύονται κατά τον παρόντα νόμο πρωτότυπο εφόσον είναι προσωπικό πνευματικό δημιούργημα του δημιουργού του»

Πότε υφίσταται προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας σε πρόγραμμα Η/Υ;

Προσβολή υπάρχει στην περίπτωση παράνομης αντιγραφής προγράμματος Η/Υ και ειδικότερα σε κάθε αναπαραγωγή, διάδοση, αποθήκευση του προγράμματος  και εν γένει οποιαδήποτε χρήση του από τρίτο χωρίς την άδεια του δικαιούχου. Η άδεια αυτή δίνεται μέσω μιας σύμβασης που ονομάζεται «άδεια χρήσης τελικού χρήστη»  και με την οποία ο δικαιούχος παραχωρεί με τους όρους που θέτει  και αποδέχεται ο αδειούχος, την άδεια χρήσης του εν λόγω προγράμματος.

 Εξαιρέσεις καθιερώνονται από το 42 και 43 του νόμου 2121/93, που αφορούν  την δυνατότητα  του νομίμου χρήστη του προγράμματος, χωρίς να λάβει άδεια να προβεί σε ορισμένες τεχνολογικές πράξεις : σε αναπαραγωγή που είναι αναγκαία για τη φόρτωση, την εμφάνιση στην οθόνη, την εκτέλεση, τη μεταβίβαση ή την αποθήκευση του προγράμματος Η/Υ, τη δημιουργία εφεδρικού αντιγράφου, την παρακολούθηση,  μελέτη ή δοκιμή της λειτουργίας του προγράμματος προκειμένου να εντοπισθούν οι ιδέες και αρχές που αποτελούν τη βάση οποιουδήποτε στοιχείου του προγράμματος και τέλος την αποσύμπλιση.

Τι γίνεται σε περίπτωση που το πρόγραμμα δημιουργείται από το μισθωτό στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας ή έργου:

Βάσει του άρθρου 2 § 3. και 41 ν. 2121/93, προβλέπεται ότι στα προγράμματα που παράγονται στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας ή έργου ο εργοδότης αποκτά αυτοδικαίως όλες τις περιουσιακές αξιώσεις, εκτός εάν υπάρχει αντίθετη συμφωνία. Επομένως είναι πολύ σημαντικό να καθοριστούν  ρητά και εκ των προτέρων τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις  που θα έχει ο καθένας,  εργοδότης και εργαζόμενος, όταν ο τελευταίος αναλαμβάνει την δημιουργία εφαρμογής  στο πλαίσιο της εργασίας του.

Μπορώ να κατοχυρώσω με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το πρωτότυπο πρόγραμμα Η/Υ (πατέντα σε λογισμικό);

Νομικό ζήτημα αμφιλεγόμενο, η κατοχύρωση λογισμικού με πατέντα, αντιμετωπίζεται διαφορετικά σε Ευρώπη και Αμερική, με αντικρουόμενα συμφέροντα  να δυσκολεύουν την ενιαία ρύθμιση και να προκαλούν διαφωνίες ανάμεσα στον  ακαδημαϊκό κόσμο και  τις μεγάλες εταιρίες πληροφορικής. Τα νομοθετικό τοπίο είναι ακόμη θολό και δεν υπάρχει μία απάντηση για το κατά πόσο είναι  ή όχι δυνατόν να κατοχυρωθεί πατέντα σε λογισμικό αλλά εξαρτάται από το κάθε λογισμικό μεμονομένα.

Στην Ελλάδα έχει γίνει δεκτό από τον ΟΒΙ ότι δεν δίνονται πατέντες σε λογισμικό και ότι προστατεύεται μόνο με τις διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright). Το θέμα, από το οποίο πηγάζουν κυρίως οι διαμάχες για το αν πρέπει ή όχι να πατεντάρονται τα προγράμματα Η/Υ, είναι ότι το copyright προστατεύει όπως είπαμε το πρόγραμμα το ίδιο αλλά όχι τις  αρχές στις οποίες βασίζεται οποιοδήποτε στοιχείο προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, όπως είναι ο αλγόριθμος. Αντίθετα η πατέντα απονέμεται πάνω σε ιδέες οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μέσα σε ένα πρόγραμμα υπολογιστή και αν κάποιο πρόγραμμα καταφέρει να αποκτήσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, τότε προστατεύεται στο σύνολό του, με τον κώδικα και τους αλγορίθμους του, κάτι που εύλογα κρίνεται περισσότερο αποτελεσματικό από την βιομηχανία αλλά περιορίζει σαφέστατα την ανάπτυξη λογισμικού και δημιουργεί προβλήματα σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στην έρευνα.

Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αν και το άρθρο 52 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Μονάχου¹ εξαιρεί τα προγράμματα Η/Υ από την λίστα των εφευρέσεων που μπορούν να λάβουν δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, εντούτοις η παράγραφος 3 του ίδιου άρθρου αφήνει ένα «παράθυρο» για κατοχύρωση προγραμμάτων όταν αυτά έχουν τεχνικά χαρακτηριστικά. Αν δηλαδή το πρόγραμμα Η/Υ παράγει τεχνικό αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα όταν συμβάλει στην καλύτερη λειτουργία ενός μηχανήματος μπορεί να «πατενταριστεί». Ο όρος «τεχνικό αποτέλεσμα» δεν ορίζεται πουθενά στο νόμο και  ερμηνεύεται ευρέως, με αποτέλεσμα το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας να έχει απονείμει σε  χιλιάδες προγράμματα Η/Υ δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μέχρι σήμερα.

Το κόστος βέβαια προκειμένου ο δικαιούχος να κατοχυρώσει το λογισμικό με πατέντα στο Ευρωπαϊκό Γραφείο είναι υψηλό, περιλαμβάνοντας παράβολα και αμοιβή εξειδικευμένου Ευρωπαίου δικηγόρου, ενώ η όλη διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα (5-6 έτη για απονομή διπλώματος).

Στην Αμερική, αντίθετα με την Ευρωπαϊκή πρακτική, δεν απαιτείται  η εφεύρεση να παρουσιάζει τεχνική συμβολή αλλά αρκεί να είναι στον τομέα της τεχνολογίας, προϋπόθεση η οποία συντρέχει πάντα στις εφαρμογές για χρήση σε ηλεκτρονικό υπολογιστή.

¹ Άρθρο 52 Σύμβασης Μονάχου:

Patentable inventions

(1) European patents shall be granted for any inventions, in all fields of technology, provided that they are new, involve an inventive step and are susceptible of industrial application.

(2) The following in particular shall not be regarded as inventions within the meaning of paragraph 1:

(a) discoveries, scientific theories and mathematical methods;

(b) aesthetic creations;

(c) schemes, rules and methods for performing mental acts, playing games or doing business, and programs for computers;

(d) presentations of information.

(3) Paragraph 2 shall exclude the patentability of the subject-matter or activities referred to therein only to the extent to which a European patent application or European patent relates to such subject-matter or activities as such.

ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

Στο  δικηγορικό γραφείο «Καζαντζής και Συνεργάτες» αναλαμβάνουμε, σε συνεργασία με  εξειδικευμένους συνεργάτες μας στη Βουλγαρία, νομικούς και λογιστές, την υποστήριξη στην ίδρυση και τη λειτουργία της εταιρείας σας στη γειτονική μας χώρα.

Είτε έχετε ήδη αναπτύξει επιχειρηματική δραστηριότητα στον ελληνικό χώρο και ενδιαφέρεστε για την προοπτική επέκτασης στα βαλκάνια, είτε θέλετε το πρώτον να συστήσετε εταιρεία στη Βουλγαρία, με τη σωστή καθοδήγηση, το στήσιμο βουλγάρικης εταιρείας μπορεί να αποδειχθεί ένα εγχείρημα εύκολο και γρήγορο, απελευθερώνοντας σας  από τους δυσμενείς όρους φορολόγησης του ελληνικού κράτους και  απολαμβάνοντας τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή εταιρεία.

 Τα πλεονεκτήματα από την ίδρυση εταιρείας στη Βουλγαρία είναι τεράστια, ενώ η διαδικασία της σύστασης απαιτεί πολύ λίγο χρόνο και χρήμα  για τα ελληνικά δεδομένα.  Από το 2007 η Βουλγαρία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έκτοτε όλες οι οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές  διέπονται από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. 

Επιγραμματικά αναφέρουμε τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα από τη σύσταση εταιρείας στη Βουλγαρία:

1. Αποφυγή του πολύπλοκου ελληνικού φορολογικού συστήματος και σταθερή φορολογία των εταιρικών κερδών άνευ κλιμακίων στο 10%.
2. Η διανομή μερίσματος επιβαρύνεται με επιπλέον 5%.
3. Τα εκδιδόμενα από Βουλγάρικες Εταιρείες τιμολόγια αναγνωρίζονται κανονικά σε όλες  τις χώρες της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
4. Δυνατότητα επιλογής  από τις εταιρικές μορφές αυτήν που εξυπηρετεί καλύτερα τους σκοπούς σας. Προτείνουμε την σύσταση ΕΠΕ ή μονοπρόσωπης ΕΠΕ, με ελάχιστο όριο μετοχικού κεφαλαίου να ξεκινάει από 1 Ευρώ, μία τουλάχιστον απαιτούμενη μετοχή,  ένα τουλάχιστον πρόσωπο ως διαχειριστής  και  συντελεστή φορολογίας 10%, ενώ για την ίδρυση  ΑΕ, απαιτείται ελάχιστο κεφάλαιο 50.000 λέβα (25.650 €).
5. Η ίδρυση βουλγάρικης εταιρείας ολοκληρώνεται σε λίγες μόνο μέρες ενώ δεν απαιτείται η παρουσία σας στη  Βουλγαρία καθώς η υπογραφή των εγγράφων μπορεί να  γίνει και στο προξενείο. 
6.  Το ίδιο το κράτος προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα: Η στρατηγική θέση της Βουλγαρίας ευνοεί τις εμπορικές σχέσεις με άλλα κράτη,  τα ενοίκια είναι φθηνά, το κόστος ζωής χαμηλότερο, το εργατικό δυναμικό αμείβεται με μέσο όρο 300€ το μήνα.
7.  Tέλος πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι δεν είναι υποχρεωτική η ενοικίαση χώρου για να στεγάζεται η εταιρεία, καθώς είναι απολύτως νόμιμο να χρησιμοποιεί ως έδρα της τα γραφεία μας στη Βουλγαρία.

ΤΙ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ:

•  Πραγματοποιούμε την προαπαιτούμενη  έρευνα αγοράς και σας ενημερώνουμε για το αγοραστικό κοινό  της Βουλγαρίας και τα οικονομικά μεγέθη πριν πάρετε την απόφαση σύστασης της εταιρίας.
•  Συγκεντρώνουμε τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τα μεταφράζουμε επίσημα.
•  Σας παρέχουμε τη δυνατότητα στέγασης της εταιρίας σας στα γραφεία μας.
•  Παρέχουμε πλήρη νομική  κάλυψη  και  σε συνεργασία με εξειδικευμένους λογιστές και  φοροτεχνικούς, λογιστική παρακολούθηση της εταιρίας σας. 
•  Σας ενημερώνουμε για δυνατότητα ασφαλιστικής κάλυψης σας στη Βουλγαρία
• Παρέχουμε  πληροφορίες σχετικά με την αγορά ακινήτων και την κυκλοφορία αυτοκινήτων στη Βουλγαρία.

Θα χαρούμε να επικοινωνήσετε μαζί μας για όποια πληροφορία χρειαστείτε  στο τηλέφωνο του δικηγορικού  γραφείου «Καζαντζής και Συνεργάτες», 2310 253 830 ή στο κινητό  6983450429.

ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΣΤO ΔΙΑΔΙΚΤΥO

Με αφορμή  την περίπτωση ενός νεαρού που ήρθε στο γραφείο για να ζητήσει συμβουλές αντικρίζοντας φωτογραφίες και βίντεο από ιδιωτικές του στιγμές δημοσιευμένα στο facebook, χωρίς τη συναίνεση του, αποφάσισα να γράψω μερικά λόγια για το θέμα της προστασίας της προσωπικής μας εικόνας στο διαδίκτυο.

Είναι γεγονός πως το Ίντερνετ έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και μαζί του έφερε και νέους τρόπους επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης, τα γνωστά σε όλους και ιδιαίτερα δημοφιλή στους νέους social media (ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως είναι η ελληνική τους ονομασία) με πιο αγαπητά ανάμεσα τους το facebook, το  twitter, το  LinkedIn…

Τα social media γνωρίζουν μεγάλη άνθιση, επιτρέποντας στους χρήστες τους να επικοινωνούν, να κάνουν γνωριμίες, να διασκεδάζουν παίζοντας online παιχνίδια, να μοιράζονται εικόνες, αρχεία και βίντεο, να πληροφορούνται, ακόμη και να διαφημίζουν την δουλειά τους. Και αν τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν είναι πολλά και τα καθιστούν ιδιαίτερα ελκυστικά, δεν μπορούμε ωστόσο  να αγνοήσουμε  τις ανησυχίες που έχουν προκαλέσει τα social media κυρίως όσον αφορά την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής και τις προσβολές της προσωπικότητας των χρηστών τους, πολύ συχνά  μέσω της παράνομης επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, όπως είναι η προσωπική μας εικόνα

Το δικαίωμα στην προστασία της εικόνας μας, η νομοθετική του κατοχύρωση και οι εξαιρέσεις

Το δικαίωμα του ατόμου στην προστασία της εικόνας του αποτελεί έκφανση του δικαιώματος της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, το οποίο κατοχυρώνεται στο αρ.5 παρ.1 του Συντάγματος αλλά και στο Χάρτη Θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο δικαίωμα της προσωπικότητας περιλαμβάνονται όλα τα αγαθά που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με το άτομο και των οποίων η εξαντλητική απαρίθμηση δεν είναι εφικτή (η ζωή, η υγεία, η τιμή, η σφαίρα του απορρήτου, τα προϊόντα διανοίας, η εικόνα του προσώπου κ.τ.λ.).

Ειδικότερα η εικόνα του προσώπου ή όπως χαρακτηριστικά λέγεται το δικαίωμα επί της ίδιας εικόνας, παριστάνει την εξωτερική μορφή του ανθρώπου όπως αυτή τον συνοδεύει και εμφανίζεται δημόσια μόνο όταν αυτός θέλει.Η εικόνα του ανθρώπου ανήκει όχι στο κοινό, αλλά μόνο σε εκείνον που παριστάνει και γι' αυτό η από άλλον αποτύπωση, με φωτογράφηση ή άλλον τρόπο, ή η προβολή αυτής δημοσίως, η αποθήκευση ή η επεξεργασία χωρίς τη συναίνεση του εικονιζόμενου, αποτελεί, καθ’ αυτή, παράνομη προσβολή της προσωπικότητας, δηλαδή του δικαιώματος επί της ιδίας εικόνας, και δεν απαιτείται να προσβάλλεται συγχρόνως και άλλο αγαθό της προσωπικότητάς του, όπως το απόρρητο της ιδιωτικής του ζωής, ή η υπόληψή του(βλ. την υπ’ αριθμόν 385/2011 απόφασή ΑΠ).

Κατ’ εξαίρεση η φωτογράφηση προσώπου και η αναπαραγωγή της εικόνας του χωρίς τη συναίνεση του επιτρέπεται σε ορισμένες περιπτώσεις και κυρίως:

-                               όταν πρόκειται για φωτογραφίες καθημερινής επικαιρότητας, ή γεγονότα γενικότερου κοινωνικού συμφέροντος (π.χ. τροχαία ατυχήματα)

-                               όταν πρόκειται για φωτογραφίες που απεικονίζουν δημόσιες συναθροίσεις, εκδηλώσεις κ.λ.π., εφόσον δεν απομονώνεται η εικόνα ενός προσώπου αλλά παρουσιάζεται ως μέλος του συνόλου

-                               όταν οι φωτογραφίες απεικονίζουν δημόσια πρόσωπα, εφόσον υπάρχει δικαιολογημένο ενδιαφέρον για την πληροφόρηση του κοινού

-                               όταν πρόκειται για γελοιογραφίες με την προϋπόθεση ότι δεν θίγεται η υπόληψη του εικονιζόμενου 

Σε περίπτωση προσβολών του δικαιώματος επί της εικόνας μας, πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι χρήστες των social media ανακαλύπτουν σε δικό τους ή σε  άλλο προφίλ φωτογραφίες τους δημοσιευμένες από τρίτους χωρίς τη συναίνεση τους. Και αν τις περισσότερες φορές πρόκειται απλά για φωτογραφίες που αναρτήθηκαν από φίλους και γνωστούς, από στιγμές διασκέδασης, υπάρχουν φορές που οι δημοσιευμένες φωτογραφίες δεν χαροποιούν καθόλου τους πρωταγωνιστές τους και μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην προσωπική και επαγγελματική τους ζωή. 

Πότε όμως υφίσταται προσβολή του  δικαιώματος επί της εικόνας μας?

 Η έκθεση στο κοινό της εικόνας κάποιου προσώπου χωρίς τη συναίνεσή του συνιστά από μόνη της παράνομη συμπεριφορά καθώς προσβάλλει αυτοτελώς την προσωπικότητά του και δεν απαιτείται γι' αυτό να προσβάλλεται συγχρόνως και άλλο αγαθό της προσωπικότητας, όπως είναι η τιμή και η υπόληψη του εικονιζόμενου. Αν βέβαια το εικονιζόμενο πρόσωπο εμφανίζεται κάτω από συνθήκες που μειώνουν την υπόληψη του ή παραβιάζουν το απόρρητο της ιδιωτικής του ζωής (π.χ. απεικόνιση αυτού γυμνού στο μπάνιο ή σε σκηνές της οικογενειακής του ζωής), προσβάλλονται περισσότερες εκφάνσεις της προσωπικότητάς του και η προσβολή αυτής είναι οπωσδήποτε σοβαρότερη.( βλ. απόφαση υπ’αριθμ. 5845/2005 ΠΠΑ).

Τι μπορεί να κάνει κάποιος όταν διαπιστώσει  ότι έχει υποστεί προσβολή;

Καταρχήν, αν πρόκειται για δημοσίευση σε blog, ιστοσελίδα ή οποιονδήποτε άλλο ιστότοπο, το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει ο θιγόμενος πριν ακόμη στραφεί σε έννομη προστασία, είναι να επικοινωνήσει με το διαχειριστή του ζητώντας την απομάκρυνση της φωτογραφίας που δημοσιεύτηκε χωρίς την συναίνεση του. Αν πρόκειται για δημοσίευμα στο facebook ή σε κάποιο άλλο από τα κοινωνικά δίκτυα, υπάρχει η λεγόμενη λειτουργία «report» με την οποία ο χρήστης μπορεί να ζητήσει την απομάκρυνση του επίδικου υλικού από την ίδια την υπηρεσία, συχνά όμως η διαδικασία αυτή καθυστερεί και μπορεί να μην δεχθεί η υπηρεσία να απομακρύνει το υλικό χωρίς δικαστική απόφαση.

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό το πρόσωπο που έχει υποστεί την προσβολή  να αποθηκεύσει στον υπολογιστή του την  ιστοσελίδα όπου δημοσιεύτηκε η επίδικη φωτογραφία και να  την  εκτυπώσει  ώστε να μη χαθούν τα αποδεικτικά στοιχεία.

Η έννομη προστασία:

Όπως αναλύθηκε, η δημοσίευση φωτογραφιών προσώπου από τρίτο χωρίς τη συναίνεση του εικονιζόμενου συνιστά παράνομη επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων και προσβολή του δικαιώματος στην προσωπικότητα του.

Βάσει του αρ. 57ΑΚ, ο θιγόμενος έχει δικαίωμα να ζητήσει να αρθεί η προσβολή και να μην επαναληφθεί στο μέλλον. Στην περίπτωση δε που η παράνομη προσβολή της προσωπικότητας υπήρξε και υπαίτια, το δικαστήριο μπορεί επιπλέον να καταδικάσει τον ενάγοντα σε ικανοποίηση ηθικής βλάβης του θύματος  και χρηματική αποζημίωση (αρ. 59 σε συνδυασμό με  αρ. 914 και 932 ΑΚ).

Επιπλέον, με την αναπαραγωγή στα social media εικόνας προσώπου και την έκθεση της στο κοινό παραβιάζονται οι διατάξεις του νόμου 2472/1997 για την προστασία από την παράνομη συλλογή και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων (τέτοια συνιστά η ανάρτηση φωτογραφίας σε διαδικτυακούς τόπους χωρίς τη συναίνεση του εικονιζόμενου) και είναι δυνατή η καταγγελία στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και η υποβολή μήνυσης.

Πώς όμως  μπορούμε να αποφύγουμε την προσβολή: 

Η αλήθεια είναι πως ο μόνος και πάλι ίσως όχι εντελώς ασφαλής τρόπος να αποφεύγει κάποιος τον κίνδυνο προσβολής της προσωπικότητας του, είναι να μην χρησιμοποιεί καθόλου το Ίντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάτι τέτοιο όμως είναι αδύνατο όταν το Ίντερνετ  και τα social media έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας μας. Γι’ αυτό το μόνο που μπορεί  κάποιος να κάνει για να προστατεύσει την εικόνα του και εν γένει την προσωπικότητα του, είναι προσεχτική χρήση κυρίως με τη σωστή και με σύνεση ρύθμιση των παραμέτρων απορρήτου, ώστε να θέτει περιορισμούς στο ποιος θα μπορεί να βλέπει τις προσωπικές του πληροφορίες, φωτογραφίες, και τα υπόλοιπα προσωπικά στοιχεία που δημοσιεύει στο προφίλ του.

Ειδικά, όσον αφορά το facebook, όπου συμβαίνει και ο μεγαλύτερος αριθμός προσβολών κατά της προσωπικότητας, είναι πολύ σημαντικό να  ενημερώνεται ο χρήστης  σχετικά με την πολιτική απορρήτου και τις παραμέτρους προστασίας των προσωπικών δεδομένων, καθώς οι αλλαγές είναι συνεχείς στην πλατφόρμα του (η τελευταία έκδοση είναι το facebook timeline). Πρόσφατα διάβασα ότι η εταιρία ΜcAfee  αναπτύσσει μια νέα εφαρμογή που θα επιτρέπει στο χρήστη του facebook  να δημιουργεί «προστατευμένα» φωτογραφικά  άλμπουμ, τα οποία θα  μπορούν να δουν μόνο αυτοί που ο χρήστης επιθυμεί  και μάλιστα αφού λάβουν σχετική πρόσκληση ενώ αν προσπαθήσει να δει κάποιος  τρίτος τις  φωτογραφίες, δε θα μπορεί γιατί  θα εμφανίζονται  εξαιρετικά θολές, ενώ δεν θα έχει ούτε τη δυνατότητα να τις «κατεβάσει» και να τις αποθηκεύσει (βλ. http://www.lawnet.gr/news/efarmogi-sto-facebook-gia-tin-prostasia-fotografion-ton-xriston--27144.html). Πιστεύω πως είναι ένα καλό βήμα προς την ασφαλέστερη χρήση του δημοφιλούς αυτού κοινωνικού δικτύου.

ΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ… ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΤΕ ΕΝΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝO E-SHOP

               Στην Ελλάδα μπορεί  το ηλεκτρονικό εμπόριο να μην γνώρισε τόσο γρήγορη άνθιση όσο σε άλλες χώρες του εξωτερικού όμως πλέον ο αριθμός των Ελλήνων καταναλωτών που επιλέγει να πραγματοποιήσει τις αγορές του μέσω Ίντερνετ είναι ολοένα και αυξανόμενος. Το αποτέλεσμα αυτής της ανοδικής πορείας που παρουσιάζει το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι η απόφαση όλο και περισσότερων επιχειρηματιών είτε να επεκτείνουν τις δραστηριότητες της είδη υπάρχουσας εταιρίας τους με την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών μέσω διαδικτύου, είτε να δραστηριοποιηθούν για πρώτη φορά με την κατασκευή ενός e-shop.

 

Ποιοι είναι οι λόγοι για τη δημιουργία ηλεκτρονικού καταστήματος:

- Οικονομικοί λόγοι:  για τη λειτουργία e-shop δεν απαιτείται η ύπαρξη φυσικού καταστήματος αλλά αρκεί ένας αποθηκευτικός χώρος όπου θα φυλάσσονται τα προϊόντα που θα διακινείτε μέσω μια εταιρίας courier, ενώ δεν χρειάζεται να προσλάβετε προσωπικό. Έτσι, τα πάγια και λειτουργικά έξοδα της επιχείρησης μειώνονται σημαντικά σε σχέση με την παραδοσιακή μορφή εμπορίου.

- Το ευρύ καταναλωτικό κοινό που μπορεί να εισέρχεται όποια στιγμή της ημέρα επιθυμεί στο ηλεκτρονικό κατάστημα και  να πραγματοποιεί τις αγορές του.

- Το μειωμένο κόστος διαφήμισης μέσω διαδικτύου σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο (τηλεόραση, ραδιόφωνο και διαφημιστικά φυλλάδια).

- Δυνατότητα πώλησης προϊόντων και στο εξωτερικό.

ΒΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ E-SHOP

Για την επιτυχημένη δημιουργία ενός ηλεκτρονικού καταστήματος θα χρειαστεί να συνεργαστείτε με λογιστή, δικηγόρο και  web designer. Ο  λογιστής  θα κάνει την έναρξη στην εφορία, στο ΤΕΒΕ, στο επιμελητήριο και θα κρατά τα βιβλία σας.  Αν δεν έχετε ήδη υπάρχουσα εταιρία, ο δικηγόρος  σας θα αναλάβει να σας συμβουλέψει για το είδος της εταιρίας  που σας  εξυπηρετεί καλύτερα και θα συντάξει τα καταστατικό της.   Επιπλέον, όποιος αποφασίσει να κατασκευάσει e-shop και να συνάπτει με τους καταναλωτές συμβάσεις από απόσταση, είναι υποχρεωμένος να εγγραφεί στο "Μητρώο Προμηθευτών που συνάπτουν Συμβάσεις από Απόσταση", του Υπουργείου Ανάπτυξης σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση Φ1-1342/1997 η οποία γίνεται κατόπιν αίτησης (www.efpolis.gr) διαφορετικά η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ  είναι αρμόδια να επιβάλλει ποινές στους παραβάτες βάσει του άρθρου  13α του Ν. 2251/1994.

Όσον αφορά την κατασκευή του e-shop είναι πολύ σημαντική η επιλογή καλού τεχνικού συνεργάτη (web designer), γιατί ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός στην επιτυχία του ηλεκτρονικού σας καταστήματος. Από το πόσο ελκυστικό, ευανάγνωστο και σωστά κατασκευασμένο είναι ένα e-shop  εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η προσέλκυση του καταναλωτή. Ο web designer  είναι αυτός που θα κατοχυρώσει την ιστοσελίδα σας αγοράζοντας το domain name που θα επιλέξετε (12€ για κατάληξη σε .gr) και θα  αποφασίσει για το πρόγραμμα φιλοξενίας της ιστοσελίδας (hosting), ενώ θα αναλάβει το σχεδιασμό του ηλεκτρονικού καταστήματος με την επιλογή των κατάλληλων εικόνων, χρωμάτων και σχεδίων που θα αναδείξουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα  προσφερόμενα προϊόντα και τις υπηρεσίες.  Επιπλέον, θα αναλάβει την προώθηση του e-shop σας στις μηχανές αναζήτησης και τη διαφήμιση του ώστε να έχει αυξανόμενη επισκεψιμότητα και κατ’επέκταση πελατεία. Τέλος, το έργο του τεχνικού σας συνεργάτη δεν σταματάει στη ολοκλήρωση της κατασκευής του  e-shop σας, αλλά και μετά από την έναρξη λειτουργίας του θα πρέπει να αναλάβει τη συντήρηση του και την αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών ώστε οι πελάτες να είναι ευχαριστημένοι και να πραγματοποιούν αγορές περισσότερες από μία φορές.

Πολύ σημαντικό έργο του δικηγόρου που θα αναλάβει το  νομικό κομμάτι της κατασκευής του e-shop σας είναι η συγγραφή των όρων χρήσης, που αποτελούν απαραίτητο μέσο προστασίας τόσο για αυτόν  που προσφέρει προϊόντα και υπηρεσίες μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος του όσο και για τον καταναλωτή που πρόκειται να κάνει την αγορά. Η μέθοδος της αντιγραφής προδιατυπωμένων όρων χρήσης είναι παράνομη και μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά προβλήματα και ελλιπή προστασία  και των 2 πλευρών, γι’αυτό σημαντικό είναι η συγγραφή τους να αναλαμβάνεται από δικηγόρο και να είναι αφορά αποκλειστικά το κάθε διαδικτυακό τόπο.

            Για να κατανοήσετε καλύτερα τη σημασία τους, με την έννοια «Όροι Χρήσης» εννοούμε το νομικό κείμενο που πρέπει να περιλαμβάνει κάθε ηλεκτρονικό κατάστημα και στο οποίο περιέχονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των 2 πλευρών (καταναλωτή και αγοραστή), διευκρινήσεις για την διενέργεια παραγγελιών μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος, τον τρόπο πληρωμής, την παραλαβή των προϊόντων, την προστασία προσωπικών δεδομένων των καταναλωτών, το δικαίωμα υπαναχώρησης από τη σύμβαση, το δικαίωμα επιστροφής προϊόντος, την προστασία ανηλίκων, τα εφαρμοστέο δίκαιο σε περίπτωση που θα προκύψουν διαφορές.  Είναι αναγκαίο στους Όρους Χρήσης να διασφαλίζουμε τόσο τα δικαιώματα των χρηστών μας αλλά και τα δικά μας. Έτσι  ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η προσθήκη όρων σχετικά με την προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας του λογισμικού, του περιεχομένου του δικτυακού τόπου και  τον περιορισμό ευθύνης, αν πρόκειται για διαδικτυακό τόπο όπου οι χρήστες μπορούν να αναρτήσουν σχόλια.

            Εξάλλου, από το πόσο επιτυχημένο θα είναι ένα ηλεκτρονικό κατάστημα εξαρτάται από το σχεδιασμό και την αισθητική του, τη λειτουργικότητα και τη χρηστικότητα  του, τη  διαφήμιση που θα γίνει, αλλά κυρίως εξαρτάται από την ασφάλεια που θα νιώσει ο χρήστης ότι προστατεύονται τα δικαιώματα του ώστε εκτός από μία επίσκεψη να πραγματοποιήσει και μία η και …περισσότερες αγορές!

Σημαντικό να κοιτάξεις:

*    Το Άρθρο 4 του Νόμου 2251/1994 που ρυθμίζει τις συμβάσεις από απόσταση

*  Το Νόμο 2472/97 που αναφέρεται στην προστασία ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων τη βρίσκουμε στη διεύθυνση www.dpa.gr

*   Το Π.Δ.131/2003 με το οποίο επήλθε προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία 31/2000/ΕΚ 

*  Την διαδικασία αίτησης  καταχώρησης στο μητρώο προμηθευτών που συνάπτουν συμβάσεις από απόσταση (efpolis.gr)

Αντισυνταγματική η μείωση των μισθών στο δημόσιο σύμφωνα με την υπ’αριθμ. 599/2012 απόφαση του ειρηνοδικείου Αθηνών

Η απόφαση  599/2012 του Ειρηνοδικείου    Αθηνών με ειρηνοδίκη την Σταυρούλα Κουτρουβίδα δημοσιεύθηκε στο νομικό περιοδικό «Επιθεώρησης Εργατικού Δικαίου» (τεύχος 10/2012)  κατόπιν προσφυγής στη Δικαιοσύνη των εργαζομένων στην Ανώνυμη Εταιρεία « ΣΤΑ.ΣΥ Α.Ε.» η οποία είναι θυγατρική της «Αττικόν Μετρό Α.Ε.» και ανήκει στον Δημόσιο τομέα.

 Οι εργαζόμενοί οι οποίοι είχαν ενάγει την εταιρία ΣΤΑΣΥ ΑΕ απασχολούνταν με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, ενώ οι όροι εργασίας και οι αμοιβές τους καθορίζονταν με επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας. Οι αποδοχές του συνόλου  των εργαζομένων της εταιρίας, μεταξύ των οποίων και των εναγόντων, είχαν μειωθεί από τον μήνα Ιούνιο 2010, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του Ν.3833/2010 (αρ1παρ.5) και του Ν.3845/2010, που επέβαλαν μείωση των αποδοχών και των επιδομάτων των εργαζομένων στο Δημόσιο τομέα.

Η ειρηνοδίκης έκρινε ότι η περικοπή των  μισθών των εργαζομένων  αντίκειται στα άρθρα  του 22 παρ.1 και 28 παρ. 1 του Συντάγματος και στο άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Τα μέτρα που επιβλήθηκαν σε βάρος των εργαζομένων, σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, πραγματοποιούν ανεπίτρεπτη επέμβαση στην συλλογική αυτονομία με αποτέλεσμα να καταλύουν το Σύνταγμα ενώ δεν συνοδεύονται από αντισταθμιστικά μέτρα, όπως είναι η μείωση των τιμών και των φόρων, ενώ δεν ακολουθήθηκε η αρχή της ισότητας αφού έγινε μείωση ίδιου ύψους στις αποδοχές τόσο των υψηλόμισθών όσο και των χαμηλόμισθων. Επιπλέον, κρίθηκε ότι οι νόμοι που επιβάλλουν μειώσεις στους συγκεκριμένους εργαζομένους  παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 Σ.) η οποία απαιτεί από το νομοθέτη  να οριοθετεί τους  επιβαλλόμενους περιορισμούς στην άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων με βάση τα εννοιολογικά στοιχεία της προσφορότητας και της αναγκαιότητας του λαμβανόμενου μέτρου και της αναλογίας  του προς τον επιδιωκόμενο με αυτό σκοπό  και προστάζει στο δικαστή να εξετάζει κατά πόσον το επιβαλλόμενο νομοθετικό μέτρο είναι αναγκαίο ενόψει του επιδιωκόμενου στόχου, κατάλληλο και σε επιτρεπτή ισορροπία από άποψη κόστους-οφέλους.

 Στην προκειμένη περίπτωση η ειρηνοδίκης έκρινε  ότι με τα επίδικα μέτρα παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας καθώς  δεν βρίσκονται σε αντιστοιχία με τον επιδιωκόμενο σκοπό, ούτε συνοδεύονται με αντισταθμιστικά μέτρα (μείωση τιμών, άμεσων και έμμεσων φόρων κ.λπ.) και εγγυήσεις για την προστασία ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού της χώρας, αντίθετα, επιβάλλονται στους πολίτες ταυτόχρονα με μία σειρά ιδιαίτερα σκληρών φοροεισπρακτικών μέτρων που προβλέπουν μείωση ή κατάργηση αφορολόγητων ορίων και τα οποία πλήττουν τις πλέον ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, την προστασία των οποίων έπρεπε να εγγυώνται και να διαφυλάττουν. Εξάλλου, σύμφωνα με το δικαστήριο, ακόμα κι αν ληφθούν υπόψιν οι έκτακτοι λόγοι εθνικού συμφέροντος, οι μειώσεις αυτές  είχαν μόνιμο χαρακτήρα ενώ θα έπρεπε να ισχύσουν για περιορισμένο χρόνο  προκειμένου να κριθούν σύμφωνες με το Σύνταγμα.

Η απόφαση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς αντιτίθεται σε προηγούμενη απόφαση  της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας που είχε δεχθεί ότι οι περιορισμοί των αποδοχών των εργαζομένων είναι συμβατοί με τις επιταγές του Συντάγματος και την Ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία.

Ουσιαστικά έχουμε δύο αποφάσεις αντίθετες, από τη μία το ΣτΕ που ουσιαστικά  έκρινε το μνημόνιο συνταγματικό και από την άλλη την απόφαση του ειρηνοδικείου με την οποία  θεωρήθηκε ο ίδιος νόμος, είναι σύμφωνος με το σύνταγμα! Δεν θα πρέπει να μας φαίνεται περίεργο καθώς στην Ελλάδα,  βάσει του άρθρου 93παρ.4 του Σ. κάθε δικαστής υποχρεούται να μην εφαρμόζει νόμο που θεωρεί αντισυνταγματικό όταν αποφασίζει για την εκάστοτε υπόθεση. Αντίστροφα όμως η μη εφαρμογή ενός νόμου από ένα δικαστήριο ως αντισυνταγματικού δεν επηρεάζει το κύρος του, δηλαδή δεν τον ακυρώνει, ούτε δεσμεύει τα άλλα δικαστήρια: άλλο δικαστήριο μπορεί να κρίνει ότι ο νόμος είναι σύμφωνος με το Σύνταγμα και να τον εφαρμόσει. Εντός του ίδιου κλάδου της δικαιοσύνης το πρόβλημα επιλύεται κατά κανόνα με απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου του οικείου κλάδου, η οποία δε δεσμεύει μεν τυπικά τα κατώτερα δικαστήρια σε άλλες υποθέσεις, έχει όμως βαρύνουσα σημασία, αφού το πιθανότερο είναι κάθε αντίθετη απόφαση κατωτέρου δικαστηρίου να ανατραπεί από το ανώτατο δικαστήριο μετά την άσκηση ενδίκου μέσου.

Ποια είναι εν τέλει η σημασία του γεγονότος ότι το ειρηνοδικείο έκρινε αντισυνταγματικό το μνημόνιο; Ο δικαστής δεν μπορεί να καταργήσει νόμο, ακόμη και όταν τον κρίνει ως αντισυνταγματικό, αυτό ανήκει στις αρμοδιότητες του νομοθέτη. Η μόνη περίπτωση που δικαστική αρχή μπορεί να καταργήσει νόμο είναι αυτή που προβλέπεται στο άρθρο 100 του Σ. το οποίο ορίζει  ότι σε περίπτωση σύγκρουσης των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας ως προς τη συνταγματικότητα ενός νόμου, για να αρθεί η αμφισβήτηση παραπέμπεται η υπόθεση στο ΑΕΔ (Ανώτατο Ειδικό Δικστήριο), το οποίο αποφαίνεται οριστικά είτε για τη συνταγματικότητα ή μη του νόμου. Αν το ΑΕΔ κρίνει ότι ο νόμος είναι αντισυνταγματικός, αυτός καθίσταται γενικώς και για όλους ανίσχυρος. Αυτή είναι η μόνη περίπτωση όπου δικαστήριο μπορεί να καταστήσει ανίσχυρο έναντι πάντων νόμο ψηφισμένο από τη Βουλή.

Αν  υποθέσουμε ότι κατά της εν λόγω απόφασης του ειρηνοδικείου κατατεθεί έφεση και έπειτα αναίρεση  και  ότι τελικώς γίνει δεκτή η απόφαση της ειρηνοδίκου από το εφετείο  και κατόπιν και από τον Άρειο Πάγο θα  έχει μεγάλη σημασία να δούμε τί θα αποφανθεί το Α.Ε.Δ., καθώς τότε θα έχουμε  σύγκρουση αποφάσεων δύο ανώτατων δικαστηρίων, την οποία ενδέχεται να κληθεί να άρει το Α.Ε.Δ.. Και ποιος ξέρει ίσως τελικά, αποφανθεί κατά της συνταγματικότητας του μνημονίου και το καταστήσει ανίσχυρο! Αναμένουμε τη συνέχεια…                 

        

facebook

To facebook μπορεί να βλάψει σοβαρά...την επαγγελματική μας ζωη!

Όταν το facebook δημιουργήθηκε το 2004 από τους φοιτητές του Harvard  με σκοπό την  ενίσχυση της κοινωνικής τους ζωής και την γνωριμία τους  με  τις φοιτήτριες του Πανεπιστημίου, κανείς δεν φανταζόταν ότι θα γινόταν το πιο ισχυρό των κοινωνικών  δικτύων. Σήμερα οι χρήστες του έχουν φτάσει τα 850 εκατομμύρια και κάθε μέρα αυξάνονται πλησιάζοντας το 1 δισεκατομμύριο…

            Οι χρήστες του facebook δημιουργούν το προσωπικό τους προφίλ, αναρτώντας τις πληροφορίες και τα προσωπικά στοιχεία που επιθυμούν, ανεβάζουν τις προσωπικές τους φωτογραφίες, δημοσιεύουν σχόλια και σκέψεις στον «τοίχο» τους, βρίσκουν φίλους που είχαν να δουν από το σχολείο, συνομιλούν στο chat με τις επαφές τους, στέλνουν και λαμβάνουν προσκλήσεις για διάφορα events, δημιουργούν και συμμετέχουν σε groups σχετικά με τη δουλειά τους, τις δραστηριότητες που τους ενδιαφέρουν, ους αγαπημένους τραγουδιστές, σχολιάζουν την  επικαιρότητα…

            Το facebook είναι γνωστό ως το πιο αγαπητό κοινωνικό δίκτυο, είναι όμως γνωστό και για το πλήθος νομικών παραβιάσεων που  τελούνται  από και σε βάρος των χρηστών του.  Δεν είναι λίγες φορές που τρίτοι δημοσιεύουν φωτογραφίες χωρίς τη συναίνεση του εικονιζόμενου, που αναπαράγονται έργα χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού, που δημιουργούνται ψεύτικα προφίλ ή  δημοσιεύονται δυσφημιστικά σχόλια…

            Πολύ συχνά οι χρήστες του facebook αποδεικνύονται κάθε άλλο παρά φειδωλοί με τις πληροφορίες που αναρτούν στις «σελίδες» του. Επικριτικά σχόλια  που αφορούν το αφεντικό τους,  τις συνθήκες εργασίας τους, την εταιρία όπου δουλεύουν έχουν οδηγήσει πολλές φορές σε απολύσεις των εργαζομένων χωρίς αποζημίωση. Αλλά και η αλόγιστη ή υπερβολικά χρήση του κοινωνικού δικτύου εν ώρα εργασίας ή η κακή χρήση του, έχει οδηγήσει στην απόλυση εργαζομένων. Ενδεικτικά θα αναφέρω κάποιες περιπτώσεις  απολύσεων «λόγω facebook» που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό:

            Στην Ελλάδα, η πιο γνωστή και πολυσυζητημένη υπόθεση  αφορά μια υπάλληλο αεροπορικής εταιρίας η οποία μετά την απόλυση της από την εταιρία,  η οποία την κατηγόρησε για παραμέληση καθηκόντων επειδή περνούσε  πολλές ώρες στο facebook κατά τη διάρκεια της εργασίας της,  κατέθεσε αγωγή για καταχρηστική απόλυση. Το Πρωτοδικείο Αθηνών με την υπ αρθμ. 34/2011απόφασή του απέρριψε την αγωγή της υπαλλήλου, κρίνοντας ότι η καταγγελία της σύμβασης εργασίας από την εργοδότρια εταιρεία ήταν νόμιμη για σημαντικό λόγο. Το Πρωτοδικείο έκρινε επίσης ότι “η απόλυση της εργαζομένης δεν έλαβε χώρα καταχρηστικά, αλλά νομίμως και στα πλαίσια του καλώς νοούμενου συμφέροντος της εργοδότριας επιχείρησης, καθόσον πραγματικό κίνητρο της καταγγελίας ήταν η πλημμελής και μη προσήκουσα άσκηση των συμβατικών υποχρεώσεων της εργαζομένης, η οποία δημιουργούσε προβλήματα στην ομαλή και αποδοτική άσκηση της εργασίας και στις ανάγκες της επιχείρησης και επέφερε ακολούθως κλονισμό της εμπιστοσύνης της εργοδότριας στο πρόσωπό της, εκ του οποίου εξέλιπε το απαιτούμενο πνεύμα συνεργασίας.”

             Στις ΗΠΑ, μια δασκάλα στο Νιου Τζέρσι των Ηνωµένων Πολιτειών, ετέθη σε διαθεσιμότητα  μετά τη δημοσίευση υποτιμητικών σχολίων για τους μαθητές της στην προσωπική της σελίδα στο facebook. Συγκεκριμένα, η δασκάλα αποκαλούσε τους μαθητές της «μελλοντικούς εγκληματίες», προσθέτοντας ότι αισθάνεται σαν «δεσμοφύλακας σε φυλακές» όταν τους κάνει µάθηµα.

            Σον Καναδά, μια γυναίκα που  βρισκόταν σε άδεια για κατάθλιψη, έχασε το επίδοµα που λάµβανε επειδή η ασφαλιστική εταιρεία έκρινε ότι οι φωτογραφίες της στο facebook που την έδειχναν να διασκεδάζει. σε µπαρ, καθώς και οι φωτογραφίες  από διακοπές και από τα γενέθλιά της, αποτελούν «αποδείξεις» ότι δεν έχει πλέον κατάθλιψη. Και ας της είχε προτρέψει ο γιατρός της να βγαίνει και να διασκεδάζει για να ξεπεράσει το πρόβλημα…

            Στην Ελβετία, μια υπάλληλος ενώ είχε πάρει άδεια από τη δουλειά της γιατί υπέφερε από φοβερή ημικρανία και δεν μπορούσε να εργαστεί στον υπολογιστή εντοπίστηκε από τον εργοδότη της να σερφάρει στο facebook….Απολύθηκε την επόμενη ημέρα με το λόγο ότι κλονίστηκε η εμπιστοσύνη της εργοδότριας εταιρίας το πρόσωπο της υπαλλήλου.

            Στο  Γαλλία, ήταν πολύ σημαντική η απόφαση που εκδόθηκε από Γαλλικό Εργατικό Δικαστήριο (Le conseil des prud'hommes de Boulogne-Billancourt) και αφορούσε την υπόθεση δύο υπαλλήλων της εταιρίας «Alten» που απολύθηκαν επειδή δημοσίευσαν υποτιμητικά σχόλια για την εργοδότρια εταιρία και το αφεντικό τους, μιλώντας για ένα «κλαμπ βαρβάρων». Το δικαστήριο έκρινε  βάσιμη την απόλυση των δύο εργαζομένων που είχαν κακολογήσει την εταιρεία τους στο facebook με το εξής πολύ σημαντικό σκεπτικό: Η συζήτηση μεταξύ των δύο υπαλλήλων δεν έλαβε χώρα στο chat  ως ιδιωτική συνομιλία ούτε έγινε μέσω μηνυμάτων που απευθύνει ο ένας στον άλλο. Αντίθετα τα δυσφημιστικά σχόλια δημοσιεύτηκαν στον «τοίχο» του facebook   του ενός από τους δύο υπαλλήλους και τα είδε ένας συνάδερφος τους ο οποίος τύγχανε να ανήκει στις επαφές τους και που έδειξε κατευθείαν τη «σελίδα» με τα επίμαχα σχόλια στον διευθυντή της εταιρίας. Τέθηκε λοιπόν το ζήτημα του αν ο διευθυντής βλέποντας τα σχόλια που δημοσιεύτηκαν  στον τοίχο του υπαλλήλου του χωρίς να ανήκει στις επαφές του, παραβίασε την ιδιωτική του ζωή. Το δικαστήριο απάντησε ότι όλα κρίνονται από τις παραμέτρους εμπιστευτικότητας που επέλεξε για το προφίλ του ο υπάλληλος που δημοσίευσε τα επίδικα σχόλια. Δηλαδή αν είχε ρυθμίσει το προφίλ του ο υπάλληλος ώστε ό,τι δημοσιεύεται σ’ αυτό να είναι προσιτό σε άγνωστο αριθμό προσώπων τότε πρόκειται σαφώς για δημόσιο χώρο και καθένας μπορεί να δει τα σχόλια που δημοσιεύονται σ’ αυτόν χωρίς να παραβιάζει το δικαίωμα της προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ο χρήστης έχει διαλέξει ως παράμετρο εμπιστευτικότητας την ρύθμιση που καθιστά το προφίλ προσιτό σε «φίλους» και σε «φίλους φίλων», όπως συνέβαινε και στην περίπτωση του εν λόγω υπαλλήλου. Και  αυτό γιατί όταν κάποιος αποδέχεται να είναι προσιτές οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στον «τοίχο» του όχι μόνο από τις δικές του επαφές αλλά και από τις επαφές αυτών, τότε καταλαβαίνει κανείς ότι ο αριθμός των προσώπων που έχουν πρόσβαση στο προφίλ είναι άγνωστος και δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Αντίθετα, σε περίπτωση που ο χρήστης είχε επιλέξει να ρυθμίσει το προφίλ του ώστε ό,τι δημοσιεύεται σε αυτό να είναι προσιτό μόνο στις δικές του επαφές και άρα σε προκαθορισμένο αριθμό προσώπων, οι συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα  στον "τοίχο" του θα είχαν θεωρηθεί ότι ανήκουν στη σφαίρα του ιδιωτικού διακαίου και ο εργοδότης διαβάζοντας δημοσιεύσεις στον "τοίχο" του υπαλλήλου του, θα είχε παραβιάσει την ιδιωτική του ζωή. Μ’ αυτό λοιπόν το σκεπτικό, κρίθηκε νόμιμη η απόλυση των υπαλλήλων της «Alten» και θεωρήθηκε ότι ο εργοδότης είχε δικαίωμα ανάγνωσης των επίδικων σχολίων χωρίς να παραβιάζει τα δικαιώματα του υπαλλήλου για προστασία της ιδιωτικής του ζωής.

            Διάλεξα να αναφέρω μερικές μόνο από τις περιπτώσεις που η κακή και αλόγιστη χρήση του facebook  έβλαψε την επαγγελματική  ζωή του χρήστη και οδήγησε στην απόλυση του. Στην πραγματικότητα, τα περιστατικά είναι πάρα πολλά και φανερώνουν πόσο προσεχτικός πρέπει να είναι κάθε χρήστης κοινωνικών δικτύων και ιδιαίτερα του facebook, λόγω της μεγάλης δημοτικότητας του. Είναι πολύ σημαντικό να ρυθμίζονται οι παράμετροι εμπιστευτικότητας με πολύ προσεκτικό τρόπο ώστε το προφίλ του χρήστη να μην είναι προσιτό σε απεριόριστο αριθμό προσώπων, ειδικά αν έχει δημοσιεύσει πολύ προσωπικές πληροφορίες, φωτογραφίες και σχόλια. Και σε κάθε περίπτωση, να μην ξεχνάμε πως οι συζητήσεις στους «τοίχους» του  facebook δεν είναι σα τις συζητήσεις που κάνουν  2 φίλοι σε ένα καφέ ή το σαλόνι του σπιτιού τους και αν δεν είμαστε προσεκτικοί με ό,τι γράφουμε εκεί μπορεί να θέσουμε σε κίνδυνο την προσωπική και επαγγελματική μας ζωή. Πάντα να έχουμε στο μυαλό μας ότι και οι τοίχοι έχουν αυτιά, ειδικά αν μιλάμε για τους «τοίχους» του facebook….